استاد دانشگاه تهران: معرفی قوانین جمهوری اسلامی، گامی برای شناساندن الگوی اسلامی به جهان است

دکتر احمد حاجی‌آبادی عضو هیئت علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران در حاشیه مراسم رونمایی از دو کتاب پژوهشکده شورای نگهبان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب بغداد با اشاره به اهمیت معرفی قوانین جمهوری اسلامی ایران گفت: معرفی جمهوری اسلامی به دنیای پیرامون تنها با نشان دادن سخت‌افزار آن کافی نیست، بلکه بخش مهمی از این معرفی در گرو ارائه قوانین و مقرراتی است که نرم‌افزار نظام محسوب می‌شوند. همان‌گونه که در دستگاه عدالت، سخت‌افزار وجود دارد، قوانین و مقررات نیز نرم‌افزار این دستگاه به شمار می‌روند. در جمهوری اسلامی، بانیان قانون اساسی و دیگر قوانین تلاش کردند تا الگویی اسلامی را طراحی کنند که بخش‌هایی از آن می‌تواند در کشورهای دیگر هم مورد توجه و اقتباس قرار گیرد.

وی افزود: در سال‌های اخیر هزاران نفر از کشورهای مختلف برای تحصیل در رشته‌های حقوق به ایران آمده‌اند؛ چه در مقاطع کارشناسی ارشد و چه در دکتری. این دانشجویان از اندیشه‌ها و آثار علمی اساتید ایرانی بهره برده‌اند و نتایج آن در قالب مقالات، پایان‌نامه‌ها و آثار منتشرشده در مجلات علمی عراق، سوریه و برخی کشورهای دیگر به چشم می‌خورد. حال اگر ما بتوانیم تولیدات علمی ایران را به‌صورت منسجم معرفی کنیم، گامی مؤثر در آشنا کردن دیگران با الگوی حقوقی جمهوری اسلامی خواهد بود. این معرفی نه تنها برای محققان مفید است، بلکه موجب طرح پرسش‌ها و گفت‌وگوهایی می‌شود که خود به ارتقای عرضه این الگو کمک خواهد کرد.

دکتر حاجی‌آبادی با اشاره به دو کتاب رونمایی‌شده توسط پژوهشکده شورای نگهبان در این نمایشگاه اظهار داشت: اقدام پژوهشکده بسیار ارزشمند است و انتظار داریم در آینده شاهد گام‌های بیشتری در این مسیر باشیم. همچنین پیشنهاد شد که با مشارکت دانشگاه‌های کشور، به‌ویژه دانشگاه‌هایی که در حوزه‌های حقوق عمومی، حقوق اساسی، حقوق خصوصی و حقوق کیفری فعال هستند، دوره‌های کوتاه‌مدت مشترکی برای نخبگان جهان اسلام و دیگر کشورها برگزار شود. این دوره‌ها می‌تواند زمینه‌ای باشد تا اندیشمندان خارجی از تجربه‌ها و آثار علمی اساتید ایرانی بهره‌مند شوند.

استاد دانشگاه تهران در ادامه افزود: جریان اسلامی‌سازی حقوق در جهان اسلام خوانش‌ها و قرائت‌های گوناگونی داشته است. بخشی از این قرائت‌ها مورد تأکید جمهوری اسلامی بوده و بخشی نیز ممکن است مورد قبول ما نباشد. بازخوانی این دیدگاه‌ها و بررسی اینکه کدام یک از این قرائت‌ها در قانون‌گذاری جمهوری اسلامی دنبال شده، اهمیت زیادی دارد. طی فرایند چند دهه گذشته، اصلاحاتی در مسیر اسلامی‌سازی حقوق انجام شده است. به‌ویژه در حوزه حقوق کیفری، این اصلاحات به‌وضوح دیده می‌شود و شاخصه‌های خاص خود را دارد.

دکتر حاجی‌آبادی خاطرنشان کرد: دانشگاه‌ها و مراکز علمی در کشورهایی همچون پاکستان، مالزی و اندونزی هر کدام نگاه خاص خود را به فرآیند اسلامی‌سازی حقوق داشته‌اند. در جمهوری اسلامی نیز واضعان و بانیان قانون اساسی تلاش کرده‌اند مؤلفه‌ها و ویژگی‌های این اسلامی‌سازی را استخراج و در قوانین لحاظ کنند. بررسی این شاخص‌ها و نقد آن‌ها اهمیت فراوانی دارد؛ موضوعی که اخیراً نیز در بیانات مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار گرفته است.