دیوان عدالت اداری؛ صلاحیت‌ها و رویه‌ها

کتاب «دیوان عدالت اداری؛ صلاحیت‌ها و رویه‌ها» مجموعه‌ای از مقالات تحلیلی است که ابعاد مختلف صلاحیت‌ها، عملکردها و رویه‌های دیوان عدالت اداری را در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران بررسی می‌کند. این اثر با پرداختن به موضوعات حقوق اداری و قضایی، تلاش دارد تا جایگاه دیوان عدالت اداری را در تضمین حقوق شهروندان، تنظیم روابط اداری، و نظارت بر عملکرد نهادهای دولتی و عمومی روشن کند.

یکی از مباحث محوری کتاب، حق دسترسی به دادگستری در دیوان عدالت اداری است که با نگاهی به نظرات شورای نگهبان به بررسی تضمین این حق اساسی برای شهروندان پرداخته است. مقاله‌ای دیگر، بایسته‌های تصمیم‌گیری اداری شخصی را در پرتو آرای شعب دیوان عدالت اداری تحلیل کرده و به ضرورت رعایت اصول عدالت اداری و شفافیت در تصمیم‌گیری‌های انفرادی توجه داشته است.

این کتاب همچنین به سازوکار نظارت بر مقررات دولتی در ایران پرداخته و نظارت موازی رئیس مجلس و دیوان عدالت اداری را نقد کرده است. در این راستا، نظارت قضایی بر مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی نیز مورد بحث قرار گرفته و چارچوب حقوقی این نظارت تبیین شده است. از سوی دیگر، نظام حقوقی حاکم بر رسیدگی مجدد آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با بررسی مواد 91 و 94 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری تحلیل شده و چالش‌های حقوقی مرتبط با آن مورد ارزیابی قرار گرفته است.

موضوع خوانده در دیوان عدالت اداری نیز به‌عنوان یکی از مسائل کاربردی حقوق اداری مطرح شده و جنبه‌های مختلف مسئولیت و پاسخگویی نهادها در دعاوی دیوان بررسی شده است. علاوه بر این، مقاله‌ای تطبیقی به ضرورت توسعه دعاوی کامل در حقوق اداری ایران پرداخته و به نقش دیوان در گسترش حقوق اداری توجه داشته است.

یکی دیگر از مباحث مهم کتاب، صلاحیت دیوان عدالت اداری در صدور رأی وحدت رویه است که با رویکردی انتقادی به تحلیل این صلاحیت پرداخته است. همچنین، مفهوم مقررات و نظامات اداری با تأکید بر رویه قضایی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری بازشناسی شده و نحوه تفسیر و اجرای این مقررات بررسی گردیده است.

کتاب به موضوع استنادپذیری قانون آیین دادرسی مدنی در دیوان عدالت اداری نیز پرداخته و ابعاد حقوقی و محدودیت‌های استفاده از این قانون را در دیوان تحلیل کرده است. از سوی دیگر، امنیت شغلی در قراردادهای کار با جنبه مستمر و موقت، با استناد به آرای هیأت عمومی دیوان، به‌عنوان یکی از موضوعات کلیدی حوزه کار و اشتغال مورد بررسی قرار گرفته است.

موضوعاتی نظیر تبدیل وضعیت‌های استخدامی از خرید خدمت به پیمانی، پیمانی به رسمی آزمایشی، و رسمی آزمایشی به رسمی قطعی در پرتو آرای هیأت عمومی دیوان، و همچنین نظارت شعب دیوان عدالت اداری بر ترک فعل اداری با تمرکز بر ماده 16 قانون دیوان عدالت اداری، از دیگر مباحث برجسته این مجموعه هستند.