نظارت شرعی بر قوانین و مقررات

کتاب حاضر مجموعه‌ای از مقالات پژوهشی در زمینه نظارت شرعی است که به بررسی عمیق ابعاد نظری، حقوقی و عملی این مفهوم در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و مقایسه تطبیقی آن با برخی دیگر از نظام‌های حقوقی می‌پردازد. این اثر به نحوی جامع، نقش فقهای شورای نگهبان در اعمال نظارت شرعی را از منظرهای گوناگون بررسی کرده و بر ضرورت شفافیت و کارآمدی در این حوزه تأکید دارد.

یکی از جنبه‌های کلیدی این کتاب، پرداختن به حکومت موازین اسلامی بر اطلاق و عموم اصول قانون اساسی است. در این بخش، آثار نظارت شرعی بر اصول قانون اساسی از طریق رویه فقهای شورای نگهبان مورد تحلیل قرار می‌گیرد. این مقالات به نحوه تأثیرگذاری فقهای شورای نگهبان در محدودسازی یا گسترش اصول قانون اساسی براساس موازین شرعی پرداخته و جایگاه حقوقی این نظارت را در چارچوب تفاسیر رسمی بررسی می‌کند.

کتاب همچنین به موضوع نظارت شرعی بر قوانین مصوب پیش از انقلاب و شورای انقلاب می‌پردازد. این بخش، چالش‌های مرتبط با تطبیق این قوانین با موازین اسلامی و نقش فقهای شورای نگهبان در این فرآیند را بررسی می‌کند. علاوه بر آن، مقالاتی در این اثر، سیر تکامل مطلوب نظارت شرعی در مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، مقررات اداری و مقررات مصوب رئیس قوه قضائیه را بررسی کرده و پیشنهادهایی برای بهبود فرآیند نظارت شرعی ارائه می‌کنند.

یکی از مقالات برجسته این کتاب، به تحلیل نظارت شرعی بر مصوبات مجلس با تمرکز بر قانون مجازات اسلامی اختصاص دارد. این تحلیل، مراحل اعمال نظارت شرعی و تأثیرات آن بر محتوای قوانین کیفری را بررسی کرده و جنبه‌های گفتمانی و فقهی مرتبط را تحلیل می‌کند. مقاله دیگری، معاملات همکاری در امور کیفری را از منظر گفتمانی و فقهی فقهای نگهبان مورد مطالعه قرار می‌دهد و تلاش دارد تا تفاوت‌های رویکردی در تطبیق این معاملات با موازین شرعی را نشان دهد.